تکرار

تکرار در گفتار یکی از ویژگی های بارز فرد لکنتی است. تکرارها ممکن است در عبارت [من می خواهم، من می خواهم]، کلمات یا گروه کلمات[من،من،من،بروم]، هجاها[ما،ما،ما،ماده] یا گروه های هجاها ، واجها یا وضعیت های تولیدی مقدماتی جهت تولید واجها به وقوع بپیوندد. نتیجه گزارش یکی از دانشمندان به نام شیهان نشان می دهد که در ارزیابی 20 فرد لکنتی 83% تکرارها در سطح واج و هجا و تنها 5% در سطح عبارت اتفاق افتاده است.

تکرارها ممکن است تند یا کند ، کم یا زیاد ، راحت یا با فشار، متوالی یا بریده بریده باشد و ممکن است با انواع دیگر ناروانی نظیر به میان اندازی ، تغییرات بلندی یا ارتفاع صدا و رفتارهای فیزیکی همراه باشد نباشد.

گیر یا قفل

برخی از متخصصین اصطلاح گیز را به هر گونه ناروانی گفتار نسبت می دهند. حال آنکه عده ای دیگر از آن به منظور توصیف توقفهای کامل در روند گفتار استفاده می نمایند. گیر به انقباض عضلانی مداوم گفته  می شود که در آن تارهای صوتی یا اندام های تولید، جریان هوا را متوقف کرده و سبب قطع موقت گفتار فرد می شود که گاهی در این حالت قفسه سینه نیز ثابت و بی حرکت می شود.

مثال : م[]ن به م[]رسه رفتم.

گیرها نیز همچون تکرارها از لحاظ شدت، دیرش، تقلای فیزیکی و رفتارهای وابسته انواع گوناگونی دارند. گیرها در بخش هایی که اندام های تولیدی گفتار بر روی هم قرار می گیرندنظیر لبها ،منطقه زبانی - لثوی، منطقه زبانی – کامی و منطقه چاکنایی صورت می گیرد.

گیرهای کانل به صورت بی صدا انجام می شوند و لذا ممکن است به صورت متناوب در لحظات آواسازی یا تولید گفتار قطع گردد. گیر از علایم لکنت شدید است و در ناروانی طبیعی مشاهده نمی شود.

 

کشیده گویی

یکی دیگر از مواردی که در افراد لکنتی به صورت فراوان دیده می شود، کشیده گویی یا طولانی ادا کردن است. کشیده گویی عبارت است از طولانی ادا کردن کلمات ، هجاها و صداها(به ویژه واکه ها).

مثال : م[   ]ن به [    ]رسه رفتم.

فرد نکنتی به صورت غیر ارادی صداها به ویژه واکه ها را طولانی و کشیده می گوید. این کشیده گویی همراه تنش است و در ناروانی طبیعی دیده نمی شود. کشیده گویی در مورد صدای اول کلمات آغازین گفتار بیشتر اتفاق می افتد.

 

تنش(tension)

وجود تنش های فیزیکی و روانی برای ما ارزش تشخیصی خوبی دارد. تنش های همراه با لکنت ممکن است فقط محدود به عضلات تولید و تنفس نباشد و تمام بدن را در بر گیرد.علامت تنش نسبت به علایم ذکر شده کمتر مشاهده می شود، و در صورت مشاهده از علایم لکنت شدید است.

مثال : کفش های من (آ)بی است.

 

تغییر صدا

وقتی یکی از علایم لکنت در فرد ظاهر می شود صدایش هم ، از نظر بلندی ، شدت ، زیر و بمی و کیفیت نیز دستخوش اختلال می شود. این تغییرات در افراد لکنتی فقط در زمان وقوع لکنت رخ می دهد. مثلا بلندی صدا کاهش می یابد و احتمالا صدا در موقع لکنت بعلت ایجاد فشار زیاد روی تار آواها زیرتر می شود.

 

سرعت ناموزون

سرعت گفتار فرد لکنتی اغلب آهسته است و ریتم منظمی ندارد. این حالت زمانی است که فرد در جریان گفتار مبتلا به لکنت می شود و در بقیه موارد احتمال دارد که معمولی با اندکی سریعتر از حد معمول باشد.

 

میان پرانی(interjection)

میان پرانی یا به میان اندازی در افراد لکنتی زیاد دیده می شود که صداها، هجاها،کلمات یا عباراتی  را به میان صحبت خود می آورند تا فاصله بین کلماتشان و جملاتشان را پر کنند و احتمالا لکنت خود را پنهان سازند.

مثال: من اِاِاِ به مدرسه اِاِ رفتم.

 

مکث (pausing) یا توقف

تنفس افراد لکنتی با افراد غیر لکنتی تفاوت دارد. افراد لکنتی در زمانی که یک وقفه ناگهانی در گفتارشان پیش می آید فرم تنفسی سینه ای پیدا می کنند، حال در افراد عادی فرم تنفسی دیافراگمی-شکمی است.

توقف یا مکث در فرد لکنتی ممکن است جنبه فیزیولوژیک نداشته باشد و بر اثر عادتهای غلط ایجاد شده باشد. مثلا فرد به دلیل ناهنجاری در حنجره گاهی در زمان دم صحبت می کند و صحبتش توام با برخی صداهاست، یا بازدم بیش از حد اتفاق می افتد، یعنی بین جملات فرد لکنتی فاصله زمانی کوتاهی می افتد، در این حالت دهان باز است و بعد از چند لحظه بسته می شود و گفتار ادامه پیدا می کند.

مثال:[.....]من به [.....] مدرسه رفتم.

 

منبع متن دوم :

اختلال ناروانی گفتار در کودکان

 

گفتاردرمانی شیراز 

کلینیک گفتاردرمانی قصردشت شیراز

بسیاری از اوقات والدین با رفتار های نادرست ، تاثیرات روحی بدی بر روی کودکان دارای لکنت زبان می گذارند، اگر شما هم نمی دانید چگونه باید با کودکتان رفتار کنید. این ادامه مطلب را بخوانید.

ناآگاهی والدین و اطرافیان کودک مبتلا به لکنت زبان می تواند اضطراب و هیجان او را بیشتر کند و آثار ناخوشایندی در روانش باقی بگذارد که حتی پس از بهبود لکنت زبانش، باقی خواهدماند. ابتدا باید تعریف لکنت زبان را دانست  و به مدل حرف زدن بچه های زیر ۴ سال که سیلاب کلمه ای را تکرار می کنند یا آن را خوب ادا نمی کنند گفته نمی شود. فقط برای کودکی تشخیص لکنت زبان می گذاریم که از دو و نیم سالگی به خوبی حرف می زده ، اما ناگهان تغییر شدیدی در این الگو پیدا شده و با تکرار حروف و اصوات یا مکث متوالی و همراه با گیر یا کشیدن کلمه، کلمات  را ادا می کند. سن ابتلا به لکنت زبان در بچه ها ۲ تا ۷ سال است اما اوج سنی آن در ۵ سالگی است. در پسر بچه ها این اختلال همانند دیگر اختلال های روانی شیوع بیشتری دارد و ۳ برابر دختربچه هاست. چند نکته مهم درباره لکنت زبان بچه ها وجود دارد که باید از آن مطلع باشید؛ برخلاف باور عموم، که علت لکنت زبان را ترس و هیجان کودکشان در اثر یک حادثه یا اتفاق است، این اختلال به دلیل استعداد ژنتیکی کودک ایجاد می شود. هرچند همیشه در شروع لکنت زبان از استرس وارد شده به کودک به عنوان تسریع کننده لکنت یاد می شود اما والدین باید بدانند قبل از آنکه متوجه لکنت شوند، الگوی بیان کلام در کودک آرام تغییر می کند و این استعداد بیولوژیکی بارز می شود. پس بی جهت نباید خودشان، همسرشان یا کسی که به نظر مسبب این همزمانی شده، مقصر دانست. مساله دوم سیر نوسانی لکنت است. نباید از افت و خیزها و به ظاهر بدتر یا بهتر شدن لکنت زبان کودکتان ناراحت شوید. ماهیت این اختلال نوسانی بودنش است. بچه های مبتلا وقتی شعر می خوانند یا با عروسکشان بازی می کنند و حرف می زنند، کمتر لکنت دارند یا ندارند. چون هیجان کنترل شده و احساس بهتری دارند. حالا می پردازیم به مهم ترین قسمت یعنی راهنمای رفتار صحیح با بچه های مبتلا به لکنت زبان که به والدین این بچه ها و همه کسانی که در خانواده یا دوستان خود کودک دچار لکنت زبان دارند، توصیه می کنم به خوبی این نکته ها را به خاطر بسپارند:

لکنت زبان

۱) در مواجهه با لکنت کودک، اضطراب و ناراحتی خود را کاهش دهید و سعی کنید این شیوه حرف زدن او را نادیده بگیرید. به خصوص مادر کودک نباید اضطراب و ناراحتی خود را از این مشکل نشان دهد. واقعا باید در رفتار و چهره تان این حس موج بزند و با همه وجود لکنت او را نادیده بگیرید. این قسمت سخت ترین و مهم ترین بخش رفتار با کودک است. خود بچه از شیوه حرف زدن جدیدش مضطرب است اما این قضیه او را ناراحت نمی کند؛ آنچه باعث ناراحتی و آزارش می شود، واکنش والدین و اطرافیان است. همه خانواده اعم از خاله، عمه و مادربزرگ بارها تماس می گیرند و حال او را می پرسند، مدام می شنود که می پرسند امروز چطور است، بهتر شد یا بدتر و این اضطراب دیگران او را می آزارد.

 

۲) سعی کنید علاوه بر حفظ آرامش، با بچه  آرام و شمرده حرف بزنید 

۳) یکی از بازی های خوبی که توصیه می کنم با فرزندتان انجام دهید، حرف زدن با او مقابل آینه است. تمرین یک نمایش یا شعر یا هر بازی دیگر در حالی که هر دو در آغوش هم یا کنار هم هستید و خود را در آینه می بینید، ترس و اضطراب کودک را می کاهد و جو لذت بخش بازی او را در خود غرق می کند.

 

۴) صدای کودک را هنگام خواندن شعر یا داستان و هر موضوع آهنگین دیگر که با تسلط آن را می خواند، ضبط کنید و روی تلفن همراه یا دستگاه پخش قرار دهید که لااقل روزی یکی، دو بار پخش شود و او در فضا صدای خود را بشنود که چطور مسلط شعر می خواند. این کار اعتمادبه نفس او را بیشتر می کند.

۵) وسط حرف کودک نپرید و آن را اصلاح نکنید. صبور باشید. اگر لکنت او شدید است و از دیدن تقلای کودک و توام کردن کلام با حرکات بدنی رنج می برید، با آرامش طوری که متوجه نشود دارید وسط حرفش می پرید، او را به نشستن کنارتان دعوت کنید و بخواهید نفس عمیق بکشد و راحت باشد و سپس ادامه دهد.

۷) بی جهت با همسرتان جر و بحث نکنید چون با اینکه شیوع این استعداد در کمتر از یک درصد جمعیت عمومی وجود دارد اما با بررسی دقیق در شجره نامه خانواده ها به این موضوع می رسیم که ۳ تا ۴ درصد جمعیت در دوره ای از کودکی خود مبتلا به لکنت بوده اند و بهبود یافته اند بی آنکه والدین آنها متوجه باشند.

8) حدالامکان در جمع و خصوصا میهمانی کمتر از کودک سوال بپرسید و اورا در موقعیت های گفتاری قرار دهید، و به جای آن برای حفظ اعتماد به نفس کودک  درخواست غیرکلامی داشته باشید(مثلا: فلان چیز را برو بیار و ...)

و نکته آخر :جهت بررسی لازم نسبت به نوع لکنت و مشاورات تخصصی به گفتاردرمانی مراجعه کنید.

گفتاردرمانی بهترین درمان جهت اختلالات گفتاری در هر سنی می باشد

کلینیک گفتاردرمانی قصرالدشت شیراز